تعیین محل نصب مناسب برای مخزن انبساط باز
در سيستم هاي حرارت مركزي شوفاژ، منبع انبساط وظيفه تنظيم فشار آب سيستم را بر عهده دارد .
از افزايش و كاهش فشار آب در داخل سيستم جلوگيري مي كند.
راه اندازی سيستمهاي گرم کننده مانند شوفاژ
آب داخل سيستم به دليل بالارفتن درجه حرارت منبسط شده و حجم آن زیاد می شود.
این ازدیاد حجم در مخزن انبساط تخليه شده از بالا رفتن فشار سيستم جلوگيري مي كند و همچنين در موقع سرد شدن آب در سيستم،
حجم آب منقبض شده و منبع انبساط با جبران كاهش حجم از ايجاد فشار منفي در سيستم جلوگيري مي كند.
به اين ترتيب در سيستم هاي گرمايشي شوفاژ وظيفه حفظ تعادل فشار آب سيستم، بر عهده مخرن انبساط مي باشد.
مخرن انبساط از نظر عملكرد به دو نوع باز و بسته تقسيم مي شود.
مخزن انبساط بسته:
چنانچه از اسم آن معلوم است به صورت بسته بوده و فشار آب در داخل آن در حد ارتفاع آب در سيستم تنظيم مي گردد. با تغيير دماي آب و در نتيجه انبساط و انقباض آب، فشار آب را در يك حد ثابت نگه مي دارد.
اين نوع مخزن انبساط بطور معمولي در داخل موتورخانه نصب مي گردد ولي مي توان آن را در جاي مناسب ديگر نيز نصب كرد.
در مخزن انبساط باز:
چنانچه از اسم آن پيدا است سطح آب مخزن به اتمسفر ارتباط دارد و فشار آب در داخل مخزن صفر مي باشد.
در اين نوع مخازن سطح آب توسط يك شناور كنترل مي شود.
در صورت بروز انبساط در حجم آب داخل سيستم، مقدار حجم آب افزايش يافته از طريق سرريز مخزن تخليه مي گردد.
و در موقع راه اندازي سيستم آب از طريق مخزن به داخل سيستم تزريق مي گردد.
همچنين به هنگام خنك شدن آب داخل سيستم و انقباض آن، كاهش حجم آب سيستم را جبران مي كند.
اين نوع مخزن در بالاترين نقطه سيستم نصب مي گردد.
در اكثر پشت بام ساختمان ها مي توان يك مخزن انبساط بسته را ملاحظه نمود.
براي بهره برداري از اين مخازن توصيه میشود:
در طي سال در هر فصل حداقل يكي دو بار از منبع انبساط بازديد كرد و از سالم بودن اتصالات و بخصوص شناور آن اطمینان حاصل كرد.
در روش موجود نصب و بهره برداري از مخزن انبساط با توجه به اتصال لوله رفت و برگشت منبع انبساط به كلكتور رفت و برگشت، به طور طبيعي و بخصوص در زمان كار پمپ سيركوله،
آب داغ به داخل مخزن انبساط ريخته شده و از طريق لوله برگشت به سيستم وارد ميگردد. اين كار باعث مي شود كه آب داخل مخزن انبساط هميشه گرم باشد.
گرم بودن اين مخزن كه معمولاً در محوطه باز نصب مي گردد سبب اتلاف مقدار زيادي از انرژي سيستم مي گردد.
مقدار اين اتلاف در صورتي که عایقكاري خوب نشده باشد بين %20 تا %25 است يعني حدود ربع انرژی مصرفي توسط مشعل فقط در اين نقطه از مخزن انبساط به هدر می رود.
1. براي جلوگيري از اتلاف انرژي سيستم در منبع انبساط انجام اقدامات ذيل بسيار مفيد خواهد بود.
2. تبديل منبع انبساط از نوع معمولي ايستاده به نوع ديواري
نصب آن در بالاترين نقطه داخل ساختمان به ديوار نزديك سقف در داخل حمام و قرار دادن سرريز آن به صورت مرئي.
بستن شير رفت به مخزن انبساط:
با انجام اين كار غيرمتعارف از ورود آب داغ به مخزن انبساط جلوگيري مي شود .
در نتيجه دماي مخزن انبساط به آب سرد تبديل مي شود.
البته با بستن شير ورودي به مخزن انبساط هيچ مشكلي در فشار سيستم بوجود نمي آيد.
وجود يك لوله برگشت براي حفظ فشار در سيستم كافي است.
حال با بستن شير لوله رفت به مخزن انبساط دو فايده براي سيستم نسبت به حالت قبلي بوجود مي آيد.
اول اينكه از اتلاف انرژي در اين نقطه بطور كامل جلوگيري مي گردد .
فايده دوم اين است كه انرژي الكتروپمپ سيركوله به طور كامل جهت گردش سيال در داخل سيستم گرمايشي صرف مي گردد و از اتلاف انرژي الكتريكي سيال در داخل منبع انبساط جلوگيري مي گردد.
در اين روش در مقايسه با روش رايج فعلي، مدت زمان كاركرد الكتروپمپ به مقدار زيادي بيش از 40% كاسته مي شود.
يعني پمپ در زمان كمتري گرما را از ديگ به لوازم گرمايش منتقل كرده و استراحت بيشتري مي نمايد.
(هركس مي تواند در فصل زمستان تنها با بستن شير رفت به منبع انبساط اثر اين عمل در كاهش زمان پمپاژ را اندازه گيري كند.)
در اين تصوير، سرريز مخزن انبساط به فلاش تانك وارد شده است.
با توجه به اين كه اين روش هيچ فرقي در عملكرد مخزن انبساط با روش موجود ندارد.
ولي در مقابل از اتلاف بيش از 25% انرژي جلوگيري مي كند توصيه مي گردد.
حتماً اين كار را انجام دهند و از اتلاف انرژي جلوگيري نمايند.
البته براي اجراي اين روش در تاسيساتي كه منبع انبساط در پشت بام ساختمان ها نصب شده است.
لازم است در فصول سرد سال شير لوله رفت به مخزن انبساط بطور جزئي جهت جلوگيري از يخ زدگي باز شده باشد و مخزن بطور كامل پوشش داده شده و عايق كاري شود.
سطح اب در مخزن انبساط به وسیله شیر شناور(فلوتر )کنترل می شود.
لوله کشی مخزن انبساط باز:
لوله کشی این مخزن بطور خلاصه به شرح زیر است:
1)لوله ورودی آب سرد شهرکه به وسیله یک شیر قطع و وصل به منبع انبساط وصل می شود.
علاوه بر این،شیر دیگری دریک مسیر باز نصب می شود تا پرکردن اولیه منبع سریع انجام شود.
2)لوله رفت آب گرم که از دیگ مستقیم و بدون شیر فلکه به منبع انبساط وصل می شود.
3)لوله برگشت: این لوله از پایین ترین اتصال که معمولا یک بوشن است انشعاب گرفته و تا موتورخانه ادامه می یابد.
4)لوله سرریز : این لوله تقریبا از بالاترین سطح آب مخزن انشعاب گرفته میشود .
روش محاسبه حجم مخزن انبساط باز به صورت تجربی:
در روش تجربی حجم مخزن انبساط باز را در سیستم متریک از رابطه
V= که در این رابطه V حجم مخزن بر حسب لیتر و H ظرفیت حرارتی دیگ برحسب کیلوکالری می باشد.
مثال:
اگر ظرفیت حرارتی یک دیگ 388000 کیلوکالری باشد حجم مخزن انبساط چند لیتر است.
V =750تقریبا عدد نزدیگ به 750 را درجدول مشخصات مخزان انبساط پیدا می کنیم .
حجم مخزن انبساط را برابر آن انتخاب می کنیم بنابراین مخزن انبساط مناسب برای دیگ 800 لیتر است.
روش محاسبه قطر لوله رفت مخزن انبساط:
برای محاسبه از فرمول Ds-44/92 استفاده می کنیم که در این فرمول ds قطر لوله رفت برحسب میلیمتر H ظرفیت حرارتی دیگ بر حسب کیلوکالری بر ساعت
مثال:ظرفیت حرارتی یک دیگ 398000 کیلوکالری است قطر لوله رفت منبع انبساط برای این دیگ چند میلیمتر است.
Dr=15+ DS=15+1/5 DS=44/92 میلیمتر
